Excerpt – 15

Let us know about our Imam

Book – Al Mahajjah fi ma Nazala fi al- Qaim al-Hujjah

Author – Syed Hashim Bahrani (a.r.)

The Fourteenth verse – (Surah Qadr verse 5) which is the 118th verse of the book

إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ
وَمَا أَدْرَاكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ
لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ
تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ
سَلَامٌ هِيَ حَتَّىٰ مَطْلَعِ الْفَجْرِ

Surely We revealed it on the grand night.
And what will make you comprehend what the grand night is?
The grand night is better than a thousand months.
The angels and Gibreel descend in it by the permission of their Lord for every affair,
(It is all) peace, till the break of dawn

In today’s excerpt is about that verse, which we recite in every Namaz and it has great significance in the Nights of Qadr in the holy month of Ramadhan. Let’s see how this verse relates to Hazrat Imam Mahdi (a.s.)

It is narrated from Imam Sadiq (a.s.) that: My father narrated for me that Ali bin Abi Talib (a.s.) recited the verses of Surah Qadr while Imam Hasan and Husain (a.s.) were with him. Imam Husain (a.s.) said, “O father! Hearing this Surah from your mouth tastes like something sweet.” While explaining to Imam Husain (as), Ameerul Momineen (a.s.) said that when this surah was revealed to the Messenger of Allah(s.a.w.a.), he called him and recited the Surah for him. He then informed Ali(as) that; “This chapter is for you after me and it is for your children after you.”

The Holy Prophet (s.a.w.a.) continued: “My brother from among the angels, Jibraeel, informed me about all of the affairs of my nation which will take place in the year. And I swear to Allah that he will inform you just as he informs the prophets. This Night of Qadr has a radiant light in your heart and the heart of your successors till the break of dawn on the day of the rising of the Qa’em (a.t.f.s.)”

In another tradition it is narrated that Zorara asked Imam Sadiq (a.s.): What is made distinct in the night of Qadr? Is it the destiny? Imam (a.s.) replied: The power of Allah cannot be described because Allah does whatever He wills. The verse, “The night of Qadr is better than a thousand months” refers to Hazrat Fatima (s.a.).

Later, Imam (as) mentions that the last verse “Till the break of dawn” refers to the time of the rising of the Qa’em (a.t.f.s.)
With this we complete the summary of the book in 15 excerpts discussing 14 of many verses of Holy Quran relating to Imam Mahdi (a.t.f.s.). We hope the momineen have benefited from the summary.

We pray to Allah to accept our humble effort and give us Taufeeq to bring summary of another book related to Yusuf e Zahra Hazrat Vali e Asr (a.t.f.s.)

اقتباس – ۱۵

آئیے اپنے امام کے متعلق جانیں

کتاب – المحجة، فيما نزل في القائم الحجة ع

مصنف – سید ہاشم بحرانی رحمۃ اللہ علیہ

چودہویں آیت: سوره قدر کی ۵ آیات (جو اس کتاب میں مذکورہ ١٣٢ میں سے ۱۱۸ویں آیت ہے)

إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ
وَمَا أَدْرَاكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ
لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ
تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ
سَلَامٌ هِيَ حَتَّىٰ مَطْلَعِ الْفَجْرِ

بے شک ہم نے اسے شب قدر میں نازل کیا ہے
اور تم کو کیا معلوم کہ شب قدر کیا چیز ہے
شب قدر ہزار مہینوں سے بہتر ہے
اس میں ملائکہ اور روح القدس اذن خدا کے ساتھ تمام امور کو لے کر نازل ہوتے ہیں
یہ رات طلوع فجر تک سلامتی ہی سلامتی ہے

آج کا اقتباس اُن آیات کے متعلق ہے جن کو ہم تقریباً ہر نماز میں پڑھتے ہیں اور ان کی ماہ مبارک رمضان کی شب ہائے قدر میں بہت خاص اہمیت ہے۔ آئیے دیکھتے ہیں کہ یہ آیات کس طرح حضرت امام مھدی علیہ السلام سے مربوط ہے

امام صادق (ع) سے یہ مروی ہے کہ: میرے والد نے میرے لئے نقل کیا کہ علی ابن ابی طالب علیہ السّلام نے سورہ قدر کی آیات کی تلاوت فرمائی جب امام حسن (ع) اور امام حسين (ع) اُن کے ساتھ تھے۔ امام حسين (ع) نے فرمایا: “اے بابا! آپ کے دهن مبارک سے اس سورہ کی تلاوت سُننا بہت شیریں لگتا ہے” امام حسين (ع) سے وضاحت کرتے ہوئے امیر المومنین علیہ السّلام نے ارشاد فرمایا کہ جب یہ سورہ رسولِ خدا صلی اللہ علیہ وآلہ پر نازل ہوا تو انہوں نے آپ کو بلایا اور آپ کے لئے سورہ کی تلاوت فرمائی۔ پھر انہوں نے علی (ع) سے ارشاد فرمایا کہ: “یہ سورہ میرے بعد آپ کے لئے ہے اور آپ کے بعد آپ کی اولاد کے لئے ہے”

رسول اللہ (ص) نے مزید ارشاد فرمایا: “ملائکہ میں سے میرے بھائی جبرائیل نے مجھے میری امت کے تمام امور کے متعلق خبر دی ہے جو سال بھر میں واقع ہوں گے۔ اور اللہ کی قسم وہ آپ کو بھی اسی طرح خبر دیں گے جیسے وہ انبیاء کو خبر دیتے ہیں۔ اس شبِ قدر کی آپ کے قلب میں اور آپ کے اوصیاء کے قلوب میں قائم (عجّ) کے ظہور کے دن کی طلوعِ فجر تک کے لئے ایک نورِ تابشِي ہے

ایک دوسری روایت میں نقل ہوا ہے کہ ضرارہ نے امام صادق (ع) سے دریافت کیا: شبِ قدر میں کیا مشخص کیا جاتا ہے؟ کیا وہ مقدّر (تقدیر) ہے؟ امام (ع) نے جواب دیا: اللہ کی قوّت و قُدرت کو بیان نہیں کیا جا سکتا کیوں کہ اللہ جو چاہتا ہے وہ انجام دیتا ہے۔ اس آیت “لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ” سے مراد حضرت فاطمہ زہرا سلام اللہ علیھا ہیں

بعد میں امام (ع) آخری آیت کا تذکرہ کرتے ہیں کہ “حَتَّىٰ مَطْلَعِ الْفَجْرِ” سے مراد قائم (عجّ) کے ظہور کا وقت ہے

اس کے ساتھ ہم ۱۵ اقتباسات میں کتاب کا خلاصۃ مکمّل کرتے ہیں، جس میں امام مهدی (عجّ) کے متعلّق قرآنِ مجید کی متعدّد آیات میں سے ۱۴ آیات کا تذکرہ کیا گیا۔ ہم اُمّید کرتے ہیں کہ مومنین نے اس خلاصۃ سے استفادہ کیا ہوگا

ہم اللہ سبحانہ وتعالیٰ سے دعاگو ہیں کہ ہماری معمولی سی کوشش کو قبول کرے اور ہم کو توفیق عطا فرمائے کہ ہم یوسفِ زہراء سلام اللہ علیھا حضرتِ ولی عصر (عجّ) سے متعلق ایک دوسری کتاب کا خلاصۃ پیش کریں

સારાંશ : ૧૫

આઓ આપણે આપણા ઇમામને જાણીએ.

કિતાબ : અલ મહજ્જા ફી મા નઝલ ફી અલ કાએમ અલ હુજજા

લેખક : સૈયદ હાશીમ બહેરાની (અ.ર.)

ચૌદમી આયાત : સુ. કદ્ર આયત ૫ (આ પુસ્તકના ૧૧૮માં ક્રમે આવેલ છે)

إِنَّا أَنْزَلْناهُ في‏ لَيْلَةِ الْقَدْرِ

وَ ما أَدْراكَ ما لَيْلَةُ الْقَدْرِ

لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ

تَنَزَّلُ الْمَلائِكَةُ وَ الرُّوحُ فيها بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ

سَلامٌ هِيَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ

તરજુમો : *

બેશક અમોએ આ (કુરઆન) ને કદ્રની રાત્રે ઉતાર્યું છે.

અને તું શું સમજ્યો કે કદ્રની રાત શું છે ?

કદ્રની રાત હજાર મહિનાઓથી પણ બહેતર છે.

તે (રાત્રિ) માં સઘળા ફરીશ્તા તથા તેમની સાથે જીબ્રઈલ પણ પોતાના પરવરદિગારની આજ્ઞાથી દરેક વ્યવસ્થા માટે (જમીન પર) ઉતરે છે.

તે (રાત્રે) સલામતી હોય છે તે પ્રભાતના ઉદય થતાં સુધી (રહે) છે.

આજનો સંસ્કરણ તે આયતો વિષે છે જે આપણે દરેક નમાઝમાં પઢીએ છીએ અને પવિત્ર માહે રમઝાનમાં કદ્ર ની રાત્રિઓમાં તેનું ખૂબ મહત્વ છે. ચાલો જોઈએ આ આયતો હ. ઇમામ મહેદી (અ.ત.ફ.શ.) થી શી રીતે સંબંધિત છે?

ઈમામ સાદીક (અ.સ.) થી રીવાયત છે કે મારા પિતાએ મને કહ્યું કે : “હ. અલી ઈ. અબી તાલીબ (અ.સ.) એ સુ. કદ્રની તીલાવાત કરી ત્યારે હ. ઇમામ હસન (અ.સ.) અને હ. ઇમામ હુસય્ન (અ.સ.) તેઓ (અ.સ.) સાથે હતા. ઈમામ હુસય્ન (અ.સ.) એ કહ્યું : ‘પિતાજી તમારા મોઢેથી આ સુરો સાંભળીને કોઈક મીઠાશનો સ્વાદ આવે છે.’ ઈમામ હુસય્ન (અ.સ.) ને સમજાવતા અમીરુલ મો’મેનીન (અ.સ.) એ કહ્યું કે ‘જ્યારે રસુલુલ્લાહ (સ.અ.વ.) પર આ સુરો નાઝીલ થયો ત્યારે તેમણે મને બોલાવી અને મારા માટે સુરાની તીલાવાત કરી પછી મને જણાવ્યું કે મારા બાદ આ સુરો તમારા માટે છે અને તમારા બાદ તમારા વંશજો માટે છે’.”

“પવિત્ર પયગંબર (સ.અ.વ) એ ઉમેર્યું, ‘ફરીશ્તાઓમાંથી મારા ભાઈ જીબ્રઈલે મને મારી ઉમ્મતની આ વર્ષે ઘટનાર તમામ બાબતો વિષે માહિતી આપી, અને અલ્લાહની કસમ તેઓ તમને સુમાહિતગાર કરશે જેમ તેઓ નબીઓ (અ.સ.) ને કરતા હતા, કદ્રની રાત તમારા હૃદયમાં અને તમારા ઉત્તરાધિકારીઓના હૃદયોમાં કા’એમના કયામના દિવસ સુધી પ્રકાશિત નૂર છે’.”

બીજી રીવાયતમાં ઝોરારાએ ઈમામ સાદીક (અ.સ.) ને પૂછ્યું : ‘કદ્રની રાતમાં અલગ શું તરી આવે છે ? શું તે તકદીર છે?’ ઈમામમેં જવાબ આપ્યો ‘અલ્લાહ સર્વશક્તિશાળીનું વર્ણન થઈ શકતું નથી કારણ કે અલ્લાહ તે કરે છે જે તે ઈચ્છે છે. આ આયત, ‘કદ્રની રાત હજાર મહિનાઓથી પણ બહેતર છે.’ હઝરત ફાતેમા (સ.અ.) નો ઉલ્લેખ કરે છે.’

પછી ઈમામ (અ.સ.) અંતિમ આયાતનો ઉલ્લેખ કરે છે, ‘પ્રભાતના ઉદય સુધી’ કા’એમ (અ.ત.ફ.શ) ના કયામને ચીંધે છે.

આ સાથે આપણે ૧૫ સંસ્કારોમાં કુર’આનમાં ઇમામ મહેદી (અ.ત.ફ.શ.) થી સંબંધિત ઘણી આયાતો માંથી 14 ની ચર્ચા કરીને આ પુસ્તકનો સારાંશ પૂર્ણ કરીએ છીએ. અમે આશા રાખીએ છીએ કે મો’મેનીનને આનાથી લાભ થયો હશે.

અમો અલ્લાહ પાસે દુઆ કરીએ છીએ કે અમારા આ નજીવા કાર્યને કબૂલ કરે અને યુસુફે ઝહેરા હઝરત વલી એ અસ્ર (અ.ત.ફ.શ.) ને લગતા અન્ય પુસ્તકનો સાર રજૂ કરવાની તોફીક આપે.

*(બધા સારાંશોમાં આપણે પવિત્ર કુર’આનની આયતોનું ગુજરાતી ભાષાંતર હાજી નાજી સાહેબની કિતાબ ‘અરબી – ગુજરાતી કુર’આને મજીદ’ માંથી સાભાર લીધેલ છે)

इक़्तिबास 15

आइये अपने इमाम के मुताल्लिक़ जानें

किताब : अल-महज्जह फ़ीमा नज़ला फ़ी अल-क़ाएम अल-हुज्जह

मुसन्निफ़ : सय्यद हाशिम बहरानी (र.अ.)

चौदहवीं आयत: सूरह क़द्र की 5 आयात (जो अल-महज्जह में मज़कूरा 132 में से 118वीं आयत है

إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ
وَمَا أَدْرَاكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ
لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ
تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ
سَلَامٌ هِيَ حَتَّىٰ مَطْلَعِ الْفَجْرِ

बेशक हमने इसे शब-ए क़द्र में नाज़िल किया है
और तुमको क्या मालूम कि शब-ए क़द्र क्या चीज़ है
शब-ए क़द्र हज़ार महीनों से बेहतर है
इस में मलाएका और रूहुल क़ुद्स इज़्न ए ख़ुदा के साथ तमाम उमूर को ले कर नाज़िल होते हैं
यह रात तुलू ए फ़ज्र तक सलामती ही सलामती है

आज का इक़्तिबास उन आयात के मुताल्लिक़ है जिन को हम तक़रीबन हर नमाज़ में पढ़ते हैं और उनकी माहे मुबारक ए रमज़ान की शबहाये क़द्र में बहुत ख़ास अहमियत है। आइये देखते हैं कि यह आयात किस तरह हज़रत इमाम महदी (अ.त.फ़.श.) से मरबूत हैं

इमाम जाफ़र सादिक़ (अ.स.) से मरवी है कि: मेरे वालिद ने मेरे लिए नक़्ल किया कि अली इब्ने अबी तालिब (अ.स.) ने सूरह क़द्र की आयात की तिलावत फ़रमाई जब इमाम हसन (अ.स.) और इमाम हुसैन (अ.स.) उनके साथ थे। इमाम हुसैन (अ.स.) ने फ़रमाया: “ऐ बाबा! आप के दहन ए मुबारक से इस सूरह की तिलावत सुनना बहुत शीरीं लगता है”
इमाम हुसैन (अ.स.) से वज़ाहत करते हुए अमीरुल मोमेनीन (अ.स.) ने इरशाद फ़रमाया कि जब यह सूरह रसूल ए ख़ुदा (स.अ.व.आ.) पर नाज़िल हुआ तो उन्होंने आप को बुलाया और आप के लिए सूरह क़द्र की तिलावत फ़रमाई, फिर उन्होंने अली (अ.स.) से इरशाद फ़रमाया कि: “यह सूरह मेरे बाद आपके लिए है और आपके बाद आपकी औलाद के लिए है।

रसूल ए ख़ुदा (स.अ.व.आ.) ने मज़ीद इरशाद फ़रमाया: मलाएका में से मेरे भाई जिब्राइल (अ.स.) ने मुझे मेरी मेरी उम्मत के तमाम उमूर के मुताल्लिक़ ख़बर दी है जो साल भर में वाक़े होंगे। और अल्लाह की क़सम वह आपको भी इसी तरह ख़बर देंगे जैसे वह जैसे वह अम्बिया को ख़बर देते हैं। इस शब-ए क़द्र की आपके क़ल्ब में और आपके औसिया के क़ुलूब में क़ाएम (अ.त.फ़.श.) के ज़ुहूर के दिन की तुलू ए फ़ज्र तक के लिए एक नूर ए ताबिशी है

एक दूसरी रिवायत में नक़्ल हुआ है कि: ज़ोरारा ने इमाम सादिक़ (अ.स.) से दरयाफ़्त किया: शब ए क़द्र में क्या मुशखख़्स किया जाता है ? क्या वह मुक़द्दर (तक़दीर) है ? इमाम (अ.स.) ने जवाब दिया: अल्लाह की क़ूवत और क़ुदरत को बयान नहीं किया जा सकता क्योंकि अल्लाह जो चाहता है वह अन्जाम देता है। इस आयत لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ
(तुमको क्या मालूम कि शब-ए क़द्र क्या चीज़ है) से मुराद हज़रत फ़ातेमा (स.अ.) हैं

बाद में इमाम (अ.स.) आख़िरी आयत का तज़किरा करते हैं कि حَتَّىٰ مَطْلَعِ الْفَجْرِ
(तुलू ए फ़ज्र तक सलामती ही सलामती है) से मुराद
क़ाएम (अ.त.फ़.श.) के ज़ुहूर का वक़्त है

इसके साथ हम 15 इक़तेबासात में किताब का ख़ुलासा मुकम्मल करते हैं, जिस में इमाम महदी (अ.त.फ़.श.) के मुताल्लिक़ क़ुरआन ए मजीद की मुताअद्दिद आयात में से 14 आयात का तज़किरा किया गया। हम उम्मीद करते हैं कि मोमेनीन से इस ख़ुलासे से इस्तिफ़ादा किया होगा

हम अल्लाह सुब्हानहु व तआला से दुआगो हैं कि हमारी मामूली से कोशिश को क़ुबूल करे और हमको तौफ़ीक़ अता फ़रमाये कि हम हम यूसुफ़ ए ज़हरा (स.अ.) हज़रत ए वली अस्र (अ.त.फ़.श.) से मुताल्लिक़ एक दूसरी किताब का ख़ुलासा पेश करें