Excerpt – 18

Book – Kamaaluddin wa tamam un nemah

Author –Shaikh As-Saduq(a.r.)

Chapter 15 : The great monk of Busra recognizes Prophet Mohammed (s.a.w.a.)

Once the Holy prophet (s.a.w.a.) travelled to Damascus for business. Astonishing things were reported of his manners, his mounts and the way the animals and birds submitted to his command. The narrator says that when we reached the bazaar of Busra we saw a group of monks came to us, and said that their leader who lived in the great church nearby has called us.

We turned down their invite, but they insisted and thus we accepted. We entered a very large and lofty church, where we saw their great wise man sitting among his disciples with a book in his hand. After looking in the book and scrutinizing us, he inquired of our tribe. We replied Bani Abde Shams. He then asked if there was any other person with us. We told him there was a youth of the Bani
Hashim belonging to our company, who was called the orphan grandson of Abdul Muttalib. On hearing this he shrieked, nearly swooned away, sprang up and cried, Alas! Alas! The Christian religion is ruined! He then fell into deep thought for a long time, with eight of his patriarchs and disciples standing around him.
At last he said: Can you show me that youth? We said yes. He then accompanied us to the bazaar, where we found the Prophet, with light beaming from the radiant moon of his face, and a great crowd of people around him, who had been attracted by his extraordinary beauty. With the view of proving the knowledge of the wise man, we pointed out another individual but he at once recognized the Prophet himself, and shouted: By the truth of Christ, I have found him. And overpowered with emotion came and kissed his blessed head, saying: You are holy.

He then asked Muhammad(s.a.w.a.) many things concerning himself, all of which he satisfactorily answered. The wise man said that if he were to live in the time of Muhammad’s government, he would fight for him in the cause of truth, declaring: ‘Whoever obeyed him would gain everlasting life, and whoever rejected him would die eternal death. All the great benefits are with him.’ Then he kissed the Prophet’s head and went back to his place.”

Thus we see many people had the recognition of the Prophet (s.a.w.a.), even before he declared his prophethood. Likewise may Allah give us the recognition of his Hujjat (a.t.f.s) so that we may also recognise him and serve him when he re-appears.

اقتباس – ١٨

آئیے اپنے امام کے متعلق جانیں

کتاب – كمال الدين و تمام النعمة

مصنف – شیخ الصدوق علیہ الرحمہ

باب ۱۵: َ بُصْرَى‏ کے عظیم راہب کی رسول اللہ صلی اللہ علیہ وآلہ وسلّم کے متعلق معرفت

جب رسول اللہ (ص) نے تجارت کے لئے دمشق کا سفر کیا۔ اُن کے آداب، اخلاق، اُن کی سواری اور جانوروں اور پرندوں نے کس طرح اُن کے حُکم کو تسلیم کیا اِس کے متعلق حیرت انگیز چیزیں دیکھی گئیں۔ راوی کا بیان ہے کہ جب ہم َ بُصْرَى‏ کے بازار میں پہونچے، راہبوں کا ایک گروہ ہمارے پاس آیا اور انہوں نے کہا کہ اُن کا سربراہ جو قریب کے ایک گرجا گھر میں رہتا ہے اُس نے ہم کو بلایا ہے

ہم نے اُن کی دعوت کو ٹھکرا دیا، لیکن جب انہوں نے اصرار کیا تو ہم نے قبول کر لیا۔ ہم ایک بہت بڑے اور بلند گرجا گھر میں داخل ہوئے، جہاں ہم نے اُس عظیم دانشمند شخص کو اپنے شاگردوں کے درمیان اور اپنے ہاتھوں میں ایک کتاب لئے ہوئے بیٹھے دیکھا۔ اُس نے کتاب میں دیکھنے اور ہمارا تجزیہ کرنے کے بعد ہمارے قبیلہ کے متعلق سوال کیا۔ ہم نے جواب دیا: بنی عبد شمس۔ پھر اُس نے پوچھا کہ کیا ہمارے ساتھ کوئی اور شخص بھی ہے؟ ہم نے اُس کو بتایا کہ ہمارے ہمراہ بنی ہاشم کا ایک جوان بھی ہے، جس کو عبد المطلب کا یتیم پوتا کہا جاتا ہے۔ یہ سن کر اُس کی چیخ نکلی اور وہ تقریباً بیہوش ہو گیا۔ پھر وہ کھڑا ہوا اور رونے لگا، افسوس! افسوس! عیسائی مذہب برباد ہو گیا۔ پھر وہ کافی دیر تک گہری فکر میں ڈوبا رہا اور اُس کے آٹھ بزرگ اور شاگرد اُس کے ارد گرد کھڑے رہے۔

آخر میں اُس نے کہا: کیا تم میری ملاقات اُس جوان سے کرا سکتے ہو ؟ ہم نے کہا: ہاں، پھر وہ ہمارے ساتھ بازار آیا، جہاں رسولِ خدا موجود تھے، جن کے درخشندہ مہتاب کے مانند چہرہ سے مسلسل نور صاطع ہو رہا تھا اور لوگوں کا ایک ہجوم اُن کے ارد گرد جمع تھا جو اُن کی بیمثال خوب صورتی کی طرف متوجہ تھا۔ اُس دانشمند شخص کے علم کو ثابت کرنے کی غرض سے ہم نے ایک دوسرے شخص کی طرف اشارہ کیا، لیکن ایک بار میں ہی اُس نے نبی (ص) کو خود سے پہچان لیا اور آواز بلند کی: بِحق عیسٰی، میں نے اُن کو پا لیا ہے۔ اور جذبات میں ڈوبا ہوا وہ آیا اور اُن کی مبارک سر کا یہ کہتے ہوئے بوسہ لیا: آپ مقدّس ہیں

پھر اُس نے حضرت محمد (ص) سے اپنے متعلّق بہت سے سوال کیے، اُن سب کا انہوں نے اطمینان بخش جواب دیا۔ دانشمند شخص نے کہا کہ اگر وہ حضرت محمد (ص) کی حکومت کے وقت تک زندہ رہا، تو وہ اُن کے لئے راہِ حق میں جنگ کرے گا اور اُس نے اعلان کیا کہ جس نے بھی اِن کی اطاعت کی وہ ابدی زندگی حاصل کرے گا اور جس نے بھی اِن کا انکار کیا وہ ہمیشہ کی موت مرے گا۔ تمام عظیم مفادات اُن کے ساتھ ہیں۔ پھر اُس نے پیغمبر (ص) کے سر کا بوسہ لیا اور اپنی جگہ پر واپس چلا گیا”

لہٰذا ہم دیکھتے ہیں کہ اعلانِ نبوّت ہونے سے پہلے ہی بہت سے لوگوں کو پیغمبر (ص) کی معرفت تھی۔ اللہ سبحانہ وتعالیٰ سے دُعا ہے کہ ہم کو بھی اسی طرح حضرت حُجّت (عجّ) کی معرفت عطا فرمائے تاکہ ہم بھی اُن کا ظہور ہونے پر اُن کو پہچانیں اور اُن کی خدمت کریں

इक़्तिबास 18

आइये अपने इमाम के मुताल्लिक़ जाने

किताब : कमालुद्दीन व तमामुन ने’मह

मुसन्निफ़ : शेख़ सदूक़ (अ.र.)

बाब 15 – बुसरा के अज़ीम राहिब की रसूलुल्लाह (स.अ.व.आ.) के मुताल्लिक़ मारेफ़त

जब रसूलुल्लाह (स.अ.व.आ.) ने तिजारत के लिए दमिश्क़ का सफ़र किया। उनके आदाब, अख़लाक़, उनकी सवारी और जानवरों और परिंदों ने किस तरह उनके हुक्म को तस्लीम किया इस के मुताल्लिक़ हैरत-अंगेज़ चीज़ें देखी गयीं। रावी का बयान है कि जब हम बुसरा के बाज़ार में पहुँचे, राहिबों का एक गिरोह हमारे पास आया और उन्होंने कहा कि उनका सरबराह जो क़रीब के एक गिरजाघर में रहता है उसने हमको बुलाया है।

पहले हमने उनकी दावत को ठुकरा दिया, लेकिन जब उन्होंने इसरार किया तो हमने क़ुबूल कर लिया। हम एक बहुत बड़े और बलन्द गिरजाघर में दाख़िल हुए, जहाँ हमने उस अज़ीम दानिशमन्द शख़्स को अपने शागिर्दों के दरमियान और अपने हाथों में एक किताब लिए हुए बैठे देखा। उसने किताब में देखने और हमारा तजज़िया करने के बाद हमारे क़बीले के मुताल्लिक़ सवाल किया। हमने जवाब दिया: बनी अब्दे शम्स। फिर उसने पूछा कि क्या हमारे साथ कोई और भी है ? हमने उसको बताया कि हमारे हमराह बनी हाशिम का एक जवान भी है, जिसको अब्दुल मुत्तलिब पोता का यतीम कहा जाता है। यह सुन कर उनकी चीख़ निकली और वह तक़रीबन बेहोश हो गया। फिर वह खड़ा हुआ और रोने लगा। अफ़सोस! अफ़सोस! ईसाई मज़हब बरबाद हो गया। फिर वह काफ़ी देर तक गहरी फ़िक्र में डूबा रहा, और उसके आठ बुज़ुर्ग और शागिर्द उसके इर्द गिर्द खड़े रहे।

आख़िर में उसने कहा: क्या तुम मेरी मुलाक़ात उस जवान से करा सकते हो ? हमने कहा: ‘हाँ’ फिर वह हमारे साथ बाज़ार आया, जहाँ रसूले ख़ुदा (स.अ.व.आ.) मौजूद थे, जिनके दरख़्शाँ महताब के मानिन्द चेहरे से मुसलसल नूर सातेअ हो रहा था और लोगों का एक हुजूम उनके इर्द गिर्द जमा था जो उनकी बेमिसाल ख़ूबसूरती की तरफ़ मुतवज्जेह था। उस दानिशमन्द शख़्स के इल्म को साबित करने की ग़रज़ से हमने एक दुसरे शख़्स की तरफ़ इशारा किया, लेकिन एक बार में ही उसने नबी (स.अ.व.आ.) को ख़ुद से पहचान लिया और आवाज़ बलन्द की: बे-हक्क़ ए ईसा, मैंने उनको पा लिया है। और जज़्बात में डूबा हुआ वह आया और उनके मुबारक सर का यह कहते हुए बोसा लिया: आप मुक़द्दस हैं

फिर उसने हज़रत मोहम्मद (स.अ.व.आ.) से अपने मुताल्लिक़ बहुत से सवाल किये, जिन सबका उन्होंने इत्मिनान बख़्श जवाब दिया। दानिशमन्द शख़्स ने कहा कि अगर वह हज़रत मोहम्मद (स.अ.व.आ.) की हुकूमत के वक़्त तक ज़िंदा रहा, तो वह उनके लिए राह ए हक़ में जंग करेगा और उसने ऐलान किया कि ‘जिसने भी इनकी इताअत की, वह अबदी ज़िन्दगी हासिल करेगा और जिसने भी इनका इन्कार किया वह हमेशा की मौत मरेगा’। तमाम अज़ीम मफ़ादात उनके साथ हैं। फिर उसने पैग़म्बर (स.अ.व.आ.) के सर का बोसा लिया और अपनी जगह पर वापस चला गया।

लेहाज़ा हम देखते हैं कि ऐलान ए नुबूवत से पहले ही बहुत से लोगों को पैग़म्बर (स.अ.व.आ.) की मारेफ़त थी। अल्लाह सुब्हानहु व तआला से दुआ है कि हमको भी इसी तरह हज़रत ए हुज्जत (अ.त.फ़.श.) की मारेफ़त अता फ़रमाये ताकि हम भी उनका ज़ुहूर होने पर उनको पहचानें और उनकी ख़िदमत करें

સારાંશ : ૧૮

આઓ આપણે આપણા ઇમામને જાણીએ.

પુસ્તક : કમાલુદ્દીન વ તમામ ઉન નેઅમહ

લેખક : શેખ અસ-સદુક (અ.ર.)

પ્રકરણ ૧૫: બુસરાના મહાન રાહીબે રસુલુલ્લાહ હ.મોહમ્મદ (સ.અ.વ.) ને ઓળખ્યા.
એકવાર રસુલુલ્લાહ (સ.અ.વ.) વેપાર માટે દમિશ્કની યાત્રાએ ગયા. તેઓ (સ.અ.વ.) ના શિષ્ટાચાર વિષે આશ્ચર્યજનક વસ્તુઓ નોંધવામાં આવી, તેઓ (સ.અ.વ.) ની સવારી અને પ્રાણીઓ અને પક્ષીઓ તેઓ (સ.અ.વ) ના હુકમને આજ્ઞાંકિત રેહતા. રાવી કહે છે કે જ્યારે અમે બુસરાના બજારમાં પહોંચ્યા ત્યારે જોયું કે રાહીબોનો સમૂહ અમારી પાસે આવ્યો, અને કહ્યું કે નજીકના મહાન ઈસાઈ દેવળમાં રહેતા તેમના વડાએ અમને બોલાવ્યા છે.
અમે તેમનું આમંત્રણ નકાર્યું, પરંતુ તેમણે આગ્રહ કર્યો અને અંતે અમે સ્વીકારી લીધું. અમે એક ખૂબ મોટા અને ઉંચા ઈસાઈ દેવળમાં પ્રવેશ કર્યો, જ્યાં અમે જોયું કે તેમનો મહાન વિદ્વાન તેના શિષ્યોની સાથે હાથમાં એક પુસ્તક લઈને બેઠો છે. પુસ્તકમાં જોઈ અને અમારું નિરીક્ષણ કર્યા પછી, તેણે અમારા કબીલા વિષે પૂછપરછ કરી. અમે જવાબ આપ્યો બની અબ્દે-શમ્સ. ત્યારબાદ તેણે પૂછ્યું કે અમારી સાથે કોઈ અન્ય વ્યક્તિ છે. અમે તેને કહ્યું કે બની હાશીમનો એક યુવક અમારા જૂથમાં છે, જેને અબ્દુલમુત્તલિબનો યતીમ પૌત્ર કહેવામાં આવે છે. આ સાંભળીને તેણે ચીસ પાડી, લગભગ બેશુદ્ધ થઇ ગયો, એકદમ ઉભો થયો અને બૂમરાણ મચાવ્યો, અરે! ઈસાઈ ધર્મ બરબાદ થઈ ગયો! તે પછી તે લાંબા સમય સુધી ઊંડા વિચારમાં મગ્ન રહ્યો, તેના આઠ ભક્તો અને શિષ્યો તેની આસપાસ ઉભા હતા.
અંતે તેણે કહ્યું: તમે મને તે યુવાન બતાવી શકો? અમે કહ્યું હા. તે પછી તે અમારી સાથે બજારમાં આવ્યો, જ્યાં અમેં રસુલુલ્લાહ(સ.અ.વ) ને ખોળ્યા, તેઓ (સ.અ.વ.)ના ચંદ્રજેવા ચહેરામાંથી નૂર પ્રકાશિત હતું, અને તેઓ(સ.અ.વ.) ની આસપાસ લોકોની એક મોટી ભીડ હતી, જે તેઓ (સ.અ.વ) ની અસાધારણ સુંદરતાથી આકર્ષાઈ હતી. તે વિધવાનના જ્ઞાનની ચકાસણી કરવાના દૃષ્ટિકોણથી, અમે બીજી વ્યક્તિને ચીંધી પણ તેણે તરત જ રસુલુલ્લાહ (સ.અ.વ.) ને ઓળખી લીધા, અને બરાડી ઉઠ્યો : ઈસાના હક્કની કસમ, મેં તેઓ (સ.અ.વ.) ને શોધી કાઢ્યા. અને ભાવવિભોર થઇ આગળ વધ્યો અને તેઓ (સ.અ.વ.) ના બરકતવંતા માથા પર બોસો કરીને કહ્યું: તમેજ તે મુકદ્દસ છો.
ત્યારબાદ તેણે મોહમ્મદ( સ.અ.વ) ને પોતાના વિષે ઘણી બાબતો પૂછી, જેનો તેઓ (સ.અ.વ.) એ સંતોષકારક જવાબ આપ્યો. તે વિધવાન વ્યક્તિએ કહ્યું કે જો તે મોહમ્મદ (સ.અ.વ.) ના રાજ્યના સમયમાં જીવિત હશે, તો તેઓ માટે હક્કના ખાતર લડત લડશે, તેણે એવી ઘોષણા કરી: ‘જેણે તેઓ (સ.અ.વ.) ની ઇતાઅત કરી તે અનંતજીવન પામશે, અને જેણે તેઓ (સ.અ.વ) નો ઇનકાર કર્યો તે અનંત મૃત્યુ પામશે. બધા અઝીમ ફાયદા તેઓ (સ.અ.વ.) ની સાથે છે.’ ત્યારબાદ તેણે પયગંબર(સ.અ.વ.) ના માથા પર બોસો દીધો અને પોતાના રેહઠાણે પાછો ગયો.”

*આમ આપણે જોયું કે તેઓ (સ.અ.વ.) દ્વારા પોતાની નબુવ્વતની જાહેરાત પેહલા ઘણા લોકો રસુલુલ્લાહ (સ.અ.વ.) ની મા’રેફત ધરાવતા હતા. તેવી જ રીતે અલ્લાહ આપણને તેની હુજ્જત (અ.ત.ફ.શ.) ની મા’રેફત આપે જેથી આપણે પણ તેઓ (અ.ત.ફ.શ.) ને ઓળખી શકીએ અને જ્યારે ઝહુર થાય ત્યારે તેઓ (અ.ત.ફ.શ.) ની ખીદમત કરી શકીએ. *